Eerste Jaarrede Simons: Hervormen zonder nieuwe belastingen

"Belastingverhogingen komen er niet, maar de wetgeving moet worden aangescherpt. De Bruto Toegevoegde Waarde wordt vaak wel bij de consument geïnd, maar niet afgedragen aan de overheid." Met deze woorden onderstreepte president Jennifer Simons op 30 september 2025 de noodzaak van financiële hervorming en stabiliteit tijdens haar eerste jaarrede in De Nationale Assemblée (DNA).

In haar toespraak presenteerde zij de ontwerpbegroting voor 2026 en benadrukte zij dat belastingverhogingen worden vermeden, ondanks een aanzienlijk begrotingstekort. "Suriname kan zich geen herhaling van de fouten uit het verleden veroorloven."

De regering rekent in 2026 op overheidsinkomsten van ruim SRD 50,6 miljard, terwijl de uitgaven worden geraamd op SRD 61,1 miljard. Het verwachte tekort bedraagt daarmee SRD 6,3 miljard, wat overeenkomt met 3,5 procent van het bruto binnenlands product (BBP). De totale uitgaven zijn onderverdeeld in SRD 20,3 miljard aan operationele kosten, waaronder lonen, subsidies, onderhoud en goederen en diensten, en SRD 40,9 miljard voor programma’s en beleidsprojecten van ministeries en staatsorganen.

De inkomsten zijn opgebouwd uit:
• Directe belastingen: SRD 17,2 miljard
• Indirecte belastingen (zoals btw en accijnzen): SRD 20,3 miljard
• Niet-belastingmiddelen: SRD 13,2 miljard
• Donormiddelen: ca. SRD 363 miljoen

Om het tekort te dekken wordt een beroep gedaan op leningen en schenkingen ter waarde van ruim SRD 4,2 miljard.

Geen nieuwe belastingen, wel strengere inning

President Simons verklaarde dat er geen nieuwe belastingen worden ingevoerd. De regering richt zich in plaats daarvan op het verbeteren van de belastinginning, onder meer via hervormingen bij de Belastingdienst en Douane. Ook loopt een saneringsregeling door tot eind 2025. Ze onderstreepte dat de inkomsten omhoog moeten, terwijl de schuld- en rentelasten beheersbaar moeten blijven. De komende jaren (2026–2028) zijn er volgens haar aanzienlijke schuldverplichtingen die nopen tot een terughoudend en creatief financieel beleid.

Justitie, veiligheid en sociale sector

De president besteedde ook aandacht aan institutionele versterking. Ze stelde: "Een duurzame democratie vereist sterke, professionele en onafhankelijke instituties. Het rechtssysteem moet toegankelijk zijn en onafhankelijke rechtspraak waarborgen."

Op het gebied van veiligheid kondigde zij investeringen in politiecapaciteit, gespecialiseerde teams en wijkgerichte interventies aan. Ze noemde veiligheid een "collectieve verantwoordelijkheid van ons allen."

In de gezondheidszorg is vooral de hoge moeder- en kindersterfte een zorgpunt. Simons noemde die cijfers "onacceptabel" en kondigde dringende investeringen aan om die terug te dringen.

Onderwijs en jeugd

Op het gebied van onderwijs zei Simons dat het schooljaar vanaf 2026 jaarlijks op 1 oktober zal starten, volgens een strak en betrouwbaar proces. Ze benadrukte het belang van scholing om jongeren perspectief te bieden: "We moeten onze jongeren kansen bieden door onderwijs en scholing, zodat zij in Suriname kunnen blijven en zich kunnen ontwikkelen."

Internationaal blijft Suriname zich volgens de president inzetten voor vrede, duurzame ontwikkeling en regionale integratie. Ze riep op om conflicten bij voorkeur via dialoog op te lossen.

[CvA/ CR]