APB afgerond: President met DNA in debat

De Nationale Assemblée (DNA) zette de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) voort, alwaar de regering inging op de vragen en opmerkingen vanuit het parlement. Deze vergadering vond plaats op donderdag 13 november 2025. President Jennifer Simons deelde aan het begin van de vergadering mee dat Staatsolie de afbakening van het commerciële veld voor de gasontdekking Slovenia I in blok 52 heeft goedgekeurd. Hiermee gaf zij aan dat een nieuwe fase richting een economisch haalbaar gasproject is ingeluid. De eerste offshore gasproductie wordt verwacht in 2030, wat een belangrijke stap vormt in het benutten van Suriname’s offshore gasreserves en de ontwikkeling van schonere energiebronnen.

De president ging namens de regering in op de vragen van het parlement en gaf aan dat zij in hoofdlijnen, zoals eerder in de Jaarrede geschetst, het ontwikkelingspad heeft uiteengezet. Zij benadrukte dat er een acute fase is waarin gewerkt wordt aan herstel van basisdiensten en voorzieningen voor de bevolking. Dit proces moet gezamenlijk worden uitgevoerd, zodat in de komende twee à drie jaar stap voor stap verbeteringen kunnen worden gerealiseerd.

Tijdens de beschouwingen benadrukten de fracties, naast kritische opmerkingen, de noden binnen onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur. De president gaf aan dat dit begrijpelijk is, gezien de huidige periode van structurele verarming en de achteruitgang op meerdere gebieden. Simons lichtte toe dat de schuldherziening noodzakelijk was om een tweede default in 2027 te voorkomen en beperkte financiële ruimte te creëren.

Daarnaast ging zij in op de economische situatie en de stappen die al zijn gezet om verbetering te brengen. Zo levert de versterking van de Belastingdienst al resultaat op: in de laatste maanden van het jaar is een toename van ongeveer 20 procent aan belastinginkomsten waargenomen. In 2026 zal dit herstructureringsproces worden voortgezet om de inkomstenzijde van de begroting verder te vergroten, zodat essentiële sectoren als onderwijs en gezondheidszorg beter kunnen worden ondersteund.

Tijdens de tweede ronde spraken de parlementariërs over diverse onderwerpen:

• Drs. Rabindre Parmessar pleitte voor aandacht voor de uitgavenzijde van de begroting, sober beleid en versterking van de lokale productie, te beginnen met de fruitsector.
• Dr. Marciano Dasai uitte zorgen over het dreigende energietekort, de impact van onderhoud aan transformatoren en de groei van e-voertuigen op het elektriciteitsnet en vroeg om structurele oplossingen en compensatie voor ondernemers.
• Mr. Stanley Betterson riep op tot een nationaal voorlichtingsplan, vooral in verband met de ontwikkeling van offshore olievoorraden en de toenemende aanwezigheid van buitenlandse deskundigen.
• Mohamed Fatehmohamed wees op de aanhoudende problemen rond grondbeheer, dubbele gronduitgiftes en grondconversie, waarbij structurele vraagstukken van eigendom centraal staan.
• Drs. Rossellie Cotino waardeerde de aandacht van de president voor jonge, alleenstaande moeders en jongeren met een speciale hulpvraag, en keek uit naar de uitvoering van aangekondigde maatregelen via samenwerking van de ministeries van Jeugdontwikkeling, Sociale Zaken en Arbeid.
• Drs. Ronny Asabina benadrukte het belang van herziening van bestaande goudovereenkomsten. De parlementariër is van mening dat Suriname een te nederige positie heeft inneemt bij onderhandelingen. Vaak moeten Surinaamse arbeiders plaats maken voor buitenlanders.
• Dr. Steven Reyme vroeg naar beleidsstructuren voor parastatale bedrijven en benadrukte de moeilijke economische situatie voor het volk, met stijgende prijzen, onzekere lonen en gebrek aan sociale vangnetten.
• Drs. Asiskumar Gajadien wees op achterstanden in de drinkwatervoorziening en telecommunicatie en benadrukte dat betrouwbare energie, schoon water en moderne communicatie cruciaal zijn voor duurzame groei.
• Bronto Somohardjo benadrukte de moeilijke situatie van gezinnen en jongeren, en pleitte voor effectieve inzet van middelen voor de digitalisering van de overheid.

De president ging in op deze vragen en opmerkingen. Zij lichtte de uitvoering van de anticorruptiewet toe, inclusief het proces rond het opgeven van vermogens bij de notaris en de publicatie van de beschikking op gov.sr. Daarnaast bevestigde zij dat het agrarisch beleid prioriteit krijgt, met de oprichting van een agrarische werkgroep die samen met alle betrokken actoren zal werken aan voedselzekerheid en exportkansen. Ten slotte benadrukt de president de strijd tegen corruptie en de versterking van checks and balances binnen de overheid.

De vergadering is geleid door de waarnemend voorzitter Ronnie Brunswijk MBA, bijgestaan door eerste vervanger Ivanildo Plein.